Bandormar í görn

Bandormar í görn

 Nafn

 Taenia saginata 

 Taenia solium 

 Hymenolepis nana

 Aðalhýsill Maðurinn  Maðurinn  Maðurinn, rottur, mýs
 Millihýsill Nautgripir éta egg úr mannasaur -> lirfur (cysticerci) í vöðvum  Svín éta egg úr mannasaur -> lirfur (cysticerci) í vöðvum  Skordýr (t.d. mjölbjöllur). Millihýsill ekki nauðsynlegur fyrir smit á milli manna
 Fullorðinn ormur  4-10 m  2-8 m   2,5-4 cm
 Líftími  Allt að 25 ár Allt að 25 ár   Líklega nokkur ár, vegna sjálfsmits 
 Útbreiðsla Allstaðar nema á Indlandi. Ekki þekkt á Íslandi  Um allan heim, en nú sjaldgæft þar sem gott eftirlit er með svínarækt. Ekki þekkt á Íslandi  Um allan heim. Ekki þekkt á Íslandi
 Smit Með lirfum í hráu/illa soðnu nautakjöti  1) Með lirfum í hráu/illa soðnu svínakjöti -> full. ormur í melt. vegi; 2) með eggjum (utan frá, úr eigin saur eða beint úr eigin þörmum) -> ung lirfustig í gegnum þarmavegg -> cysticercus lirfa í vefjum  1) Egg berast með saur - munn smiti úr sýktum mönnum/dýrum; 2) sjálfsmit beint úr þörmum; 3) sýkt skordýr (með lirfur) berast í menn með fæðu
 Lirfuflakk  0  Þroskuð lirfa (cysticercus) í hvaða vef sem er, oftast i vöðvum, húð, auga, miðtaugakerfi   0
 Meltingarvegur Fullorðinn ormur í smáþörmum. Einkenni 1 - 5 mán. eftir smit vikum eftir smit
 Fullorðinn ormur í smáþörmum. Einkenni 1 - 5 mán. eftir smit  Fullorðinn ormur í smáþörmum. Einkenni 2 - 4 vikum eftir smit
 Einkenni a) Engin; b) aukin eða minnkuð matarlyst, kviðverkir, sjaldnar uppköst eða niðurgangur  Sýking í görn: engin eða væg kviðóþægindi, meltingartruflanir  a) Engin; b) þreyta, lystarleysi, kviðverkir, niðurgangur
 Aukakvillar  0 Cysticercosis (cysticercus í vef): einkenni fara eftir staðsetningu  0
 Saurrannsókn Egg í saur; liðir full. orma í saur eða undir-fötum (2 cm að lengd).   Egg í saur; liðir full. orma finnast í saur (u.þ.b. 1 cm að lengd)   Egg í saur
 Eosinophilia  (+) í byrjun sýkingar (+) ef sýking í görn, + ef cysticercus í vef  (+) 
 Blóðvatnspróf  0  (+) ef cysticercosis  0 
 Aðrar greiningaraðferðir  0 Cysticercosis: röntgenmynd af vöðvum (kalkaðar lirfur); tölvusneiðmynd af heila eða augum  0
 Meðferð Praziquantel 5 - 10 mg/kg x 1; niclosamide: full: 1 g x 1, endurtekið eftir 1 klst, börn > 34 kg: 0,75 g x 2, börn 11 - 34 kg: 0,5 g x 2. Lyfin ekki skráð hér  Sýking í görn: praziquantel 5 - 10 mg/kg x 1; niclosamide: sbr. T. saginata. Cysticercosis: fjarlægja með skurðaðgerð, albendazole, praziquantel. Lyfin ekki skráð hér  Praziquantel 25 mg/kg x 1; niclosamide: sbr. T. saginata á 1. degi, síðan 1/2 dagskammtur x 1/dag í 6 daga. Lyfin ekki skráð hér